فناوری پوشیدنی شامل لباسها و لوازم جانبی هستند که فناوریهای رایانه ای و الکترونیکی پیشرفته در آنها تعبیه شده است. طرحهایی این چنینی بیشتر ویژگیهای عملی و کاربردی دارند، اما میتوانند کاملاً جنبه زیبایی هم داشته باشند. فناوری پوشیدنی یکی از دستاوردهای دنیای مدرن است که بر خلاف عقیده عموم خیلی هم نوپا نیست و از دههها پیش پا به عرصه وجود گذاشته است، اما اکنون به قدری در میان کاربرها محبوب شده است که برای مثال در کشور هلند یک جشنواره ۵ روزه در آمستردام برگزار میشود تا فناوری پوشیدنی در حوزه مد و هنر به صورت رایگان برای عموم به نمایش در آید.در حقیقت از دهه ۱۹۷۰ فناوری پوشیدنی از رویا به واقعیت تبدیل شده است. فقط کافیست نگاهی به پیدایش و تکامل ماشین حساب مچی بیاندازیم، چرا که ماشین حساب مچی در این دهه متولد شد؛ اگر چه در دهه ۱۹۸۰ نزد کاربرها بسیار رایج و استقبال زیادی از آن شد. بنابراین با مرور تاریخچه فناوری پوشیدنی بهتر میتوان ماشینها و ابزاری که تا کنون به بازار عرضه شده اند را شناخت و به این که در آینده این فناوری به کجا خواهد رسید پی برد. اندک زمانی پس از ظهور ماشین حساب مچی، بلوتوث ساخته و متداول شد و در یک جفت گوشواره کار گذاشته شد.فقط کافی است نگاهی به حوزه تجهیزات پزشکی بیاندازیم تا به این مطلب پی ببریم که چگونه فناوری پوشیدنی زندگی مردم را در سراسر جهان متحول کرده است. برای مثال وسیله ای پوشیدنی ساخته شده که به کنترل وضعیت سلامت افراد سالخورده در حالی که در خانه تنها هستند کمک میکند.
امروزه تنوع زیاد و روز افزونی از فناوری پوشیدنی وجود دارد و میتوانند برای افرادی که در حوزههای مختلف ورزشی و تناسب اندام فعالیت میکنند مفید واقع شوند. ورزشکارها از این فناوری بهره بسیاری میبرند. با پوشیدن آن کسانی که در رشتههای مختلف ورزشی فعالیت میکنند میتوانند بر تندرستی، الگوهای خواب و بیداری و میزان کالری دریافتی و مصرفی خود نظارت کنند.
ابزار و وسایل مختلفی با ابداع فناوری پوشیدنی ساخته شدهاند و بسیاری از آنها برای رشتههای مختلف ورزشی کارآمد هستند. یکی از این ابزارهاجی پی اسردیاب Rugby Jerseyاست. این یک محصول فوق العاده برای افرادی که به ورزش راگبی اشتغال دارند محسوب میشود. با این فناوری خطر آسیب دیدگی بازیکن کم میشود و بازیکنها میتوانند کیفیت بازی و عملکردهای خود را بهتر کنند. اطلاعاتی که از طریق این سیستم به دست میآید به داورها اطلاعات بسیار ارزنده ای درباره هر بازیکن، نحوه بازی و احتمال آسیب دیدگی او میدهد.فناوری پوشیدنی ورزشی دیگر، حسگر Strike Tecاست. این حسگر بدیع در متحول کردن ورزش بوکس تأثیرگذار خواهد بود. این دستگاه روند زمانی تمرینها را نمایش میدهد و اطلاعاتی درباره سرعت و نیروی یک ضربه و تعداد ضرباتی که زده میشود به دست میدهد. به علاوه، این حسگر به ورزشکاران بوکس امکان نظارت بر عملکرد و روند پیشرفت خود را میدهد.نباید عینکهای هوشمند ساخت شرکت گوگل را فراموش کرد. این عینک مانند ابزاری برای تلفن هوشمند عمل میکند و اطلاعات دقیقی که روی صفحه تلفن ظاهر میشود را نمایش میدهد. به عبارتی این فناوری گونه ای هندزفری با کاربرد تصویری است. با این حال به دلیل فروش پایین این عینکها گوگل ساخت آنها را متوقف کرد، اگر چه هنوز هم افرادی را که برای تولید آن سرمایه گذاری کنند حمایت میکند.ساعت هوشمند ساخت شرکت اپل حتی میتواند ضربان قلب یک فرد را به فرد یا افراد دیگری که این ساعت را به دست خود بستهاند بفرستد. البته این فناوری هنوز در مراحل اولیه خود است، بنابراین هنوز نمیتوان پیش بینی کرد که به سرنوشت عینکهای گوگل دچار میشود.
در زمینه بازیهای پوشیدنی باید گفت که یکی از موفق ترین آنها بازی Oculus Rift نام دارد که شبیه به بازوی مرد آهنی به نظر میرسد و شرکت دیزنی آن را طراحی کرده است. کودکان با پوشیدن آن روی دست و بازوی خود حرکات شخصیت مجازی روی صفحه را هدایت میکنند. این بازی پوشیدنی تازه وارد بازار شده است، اما دنیای بازیهای مجازی را وارد مرحله جدیدی خواهد کرد. Oculus Rift شامل یک جفت گوشی و عینک است که صفحه ای به آن متصل است و دنیای مجازی را به صورت سه بعدی نمایش میدهد و دید ۳۶۰ درجه برای کاربر فراهم میکند که بسیار هیجان انگیز خواهد بود. کاربران با پوشیدن این گوشی و عینک و مشاهده صفحه آن وارد دنیایی فانتزی خواهند شد.
همچنین باید از کفه کفش دیجیتال نیز سخن گفت. این وسیله به زیر کفش چفت و به تلفن هوشمند کاربر متصل میشود. با کمک آن میتوان مسیر حرکت را ردیابی کرد و حتی میتوان میزان کالری که فرد در روز میسوزاند را مشخص کرد. جالب تر این که قابلیت تبدیل به یک وسیله گرمایی یا هیتر کوچک را دارد و میتواند در سرما پاهای فرد را گرم کند.در مورد دنیای بازیهای رایانه ای همه میدانیم که روز به روز اپلیکیشنهای پوشیدنی و قابل حمل بیشتری برای بازیهای رایانهای عرضه میشوند. همه میدانیم که جعبه جادویی ایکس باکس تا چه حد سرگرم کننده است، ولی سازندگان بازیهای رایانه ای نوید کنسولهایی از بازیهای رایانه ای را میدهند که به اندازه پوست به بدن کاربر نزدیک هستند و بر اساس واکنشهای بیولوژیکی بدن مانند ترس و هیجان کار میکنند. از آن جمله میتوان به سیستم رایانه ای Dekkoاشاره کرد. این سیستم که با واکنشهای زیستی تغذیه میشود، ضربانهای الکتریکی را به ماهیچهها میفرستد و بدین ترتیب کاربر بیشتر در فضای بازی غوطه ور میشود.
منسوجات الکترونیکی
حال که از فناوری پوشیدنی صحبت به میان آمد لازم است گریزی هم بزنیم به منسوجات الکترونیکی. منسوجات الکترونیکی که با نامهای دیگری مانند پوشش هوشمند، پارچه هوشمند و پوشاک هوشمند نیز شناخته میشوند پارچههایی هستند که اجزای دیجیتالی شامل رایانههای کوچک و نیز قطعات الکترونیکی در آنها جاسازی میشود. البته باید دانست که منسوجات پوشیدنی مقوله ای متفاوت از رایانههای پوشیدنی هستند، چون در آنها تأکید روی اتصال پارچهها به یکدیگر بدون وجود درز و با کمک عناصر الکترونیکی از قبیل ریزکنترلگرها، حسگرها و عملگرها (اکچویترها) است. تفاوت دیگر این دو در این است که منسوجات الکترونیکی لزوماً نباید پوشیده شوند و میتوانند در طراحی داخلی مورد استفاده قرار گیرند.
حوزه منسوجات الکترونیکی را میتوان به دو دسته عمده تقسیمبندی کرد:
- منسوجات الکترونیکی دارای ابزار الکترونیکی کلاسیک مثل رساناها، مدارهای یکپارچه، لامپهای ال ای دی و باتریهای متداولی که درون لباسها نصب میکنند.
- منسوجات الکترونیکی مستقیماً به بستر خود متصل میشوند که میتواند شامل رساناها و مقاومتها باشد یا اجزایی مثل ترانزیستور، دیود و سلولهای خورشیدی را در خود جا دهد.
