هنر مولد خلاقیت

جک وایت موسیقی دان معروف آمریکایی نظر جالبی در مورد خلاقیت دارد: این که به خودتان بگویید تمام زمان های دنیا، تمام پول های دنیا، تمام رنگ های جعبه رنگ و تمام چیزهایی را که می خواهید، در اختیار دارید، تنها خلاقیت را می کشید.

خلاقیت یا آفرینش برگردانی از واژه Creativity، و به معنای خلق کردن است. از دیدگاه روان شناختی، خلاقيت، به معنای پدید آوردن چیزی از چیز دیگر به گونه ای منحصر به فرد است. به عبارت دیگر، خلاقیت به معنی کم یا زیاد کردن یک پدیده و تغییر شکل دادن و یا ترکیب کردن آن با سایر پدیده ها، اشیاء یا چیزها است. برخی از نظریه پردازان، همچون گیلفورد، معتقدند که خلاقیت را باید نوعی از تفکر به شمار آورد، زیرا ایده ی خلاق خود نوعی فکر و تصور است. گیلفورد در ابداعی دیگر می گوید خلاقیت نوعی تازه از تفکر است که فارغ از قالب و روش از پیش تعيين شده و بنابراین حالتی وا گرا (divergent)، دارد. از خلاقیت تعریف های زیادی شده است. در اینجا برخی از تعاریف مهم را مورد بررسی قرار میدهیم: خلاقیت یعنی تلاش برای ایجاد یک تغییر هدفدار در توان اجتماعی با اقتصادی سازمان. خلاقیت، بکارگیری توانایی های ذهنی برای ایجاد یک فکر یا مفهوم جدید است. خلاقیت یعنی توانایی پرورش یا به وجود آوردن یک انگاره با اندیشه ی جدید (در بحث مدیریت نظیر به وجود آوردن یک محصول جدید است). خلاقیت عبارت است از طی کردن راهی تازه با پیمودن یک راه طی شده ی قبلی به طرزی نوین بدین ترتیب، خلاقیت چیزی جز حل کردن مسایل، مشکلات، تعارضات با بن بست ها نیست.

تعریف خلاقیت از دیدگاه روانشناسی خلاقیت یکی از جنبه های اصلی تفکر یا اندیشیدن است. تفکر عبارت است از فرایند باز آرایی با تغییر اطلاعات و نمادهای کسب شده ی موجود در حافظه ی دراز مدت. تفکر بر دو نوع است: تفکر همگرا: تفکر همگرا عبارت است از فرایند باز آرایی با درباره سازی اطلاعات و نمادهای کسب شده ی موجود در حافظه ی دراز مدت تفکر واگرا: تفکر واگرا عبارت است از فرایند ترکب و نوآرایی اطلاعات و نمادهای کسب شدهی موجود در حافظه ی دراز مدت، خلاقیت یعنی تفکر واگرا که در بیان ویژگی های افراد خلاق به آنها اشاره خواهیم کرد. براساس این تعریف خلاقیت ارتباط مستقیمی با قوی تخیل یا توانایی تصویرسازی ذهنی دارد. این توانایی عبارت است از فرآیند تشکیل تصویرهایی از پدیده های ادارک شده در ذهن و خلاقیت عبارت است از فرایند یافتن راه های جدید برای انجام دادن بهتر کارها. خلاقیت یعنی توانایی ارائه ی راه حل جدید برای حل مسائل، خلاقیت یعنی ارائه فکرها و طرح های نوین برای تولیدات و خدمات جدید و استمرار آنها پس از غیبت آن پدیده.

تعریف خلاقیت از دیدگاه سازمانی خلاقیت یعنی ارائه فکر و طرح نوین برای بهبود و ارتقای کمیت یا کیفیت فعالیت های سازمان به عنوان مثال افزایش بهره وری افزایش تولیدات یا خدمات کاهش هزینه ها تولیدات یا خدمات از روش بهتر تولیدات یا خدمات جدید و غیره

روبرت جی و لیندای اوهارا در بررسی های خود شش عامل را در خلاقیت افراد موثر دانسته اند که آنها را با هم مرور می کنیم: دانش: داشتن دانش پایه ای در زمینه محدود کسب تجربه و تخصص در سازمان ها یکی از عواملی است که می تواند به ما کمک کند خلاقیت خود را پرورش دهید و در زمینه ای خاص بتوانیم ایده های خلاقانه ارائه کنیم. توانایی عقلانی:  توانایی ارائه ایده خلاق از طریق تعریف مجدد با برقراری ارتباط جدید در مسائل، افراد خلاق با بازتعریف مسئله، راهکارهای جدیدی را برای حل آنها پیدا کنند سبک فکری: افراد خلاق عموماً در مقابل روش ارائه شده از طرف سازمان مدیریت ارشد، سبک فکری ابداعی را برمی‌گزینند،  آنها سعی می کنند راه کارهای جدید و ایده های بهتری را برای انجام کار پیدا کنند. انگیزش:  افراد خلاق برای برآوردن ایده‌های خود برانگیخته می‌شوند و انگیزه کافی برای انجام کارهای جدید را دارند. (بالا بردن انگیزه به روش 4T) شخصیت:  افراد دارای ویژگی های شخصیتی مانند مصر بودن،  موافق بودن در برابر فشارهای بیرونی و داخلی و نیز مقاوم بودن در برابر فشارهای بیرونی و داخلی و نیز مقاوم بودن در مقابل وسوسه همرنگ شدن با جماعت هستند. محیط:  اخلاق معمولاً در داخل محیط های حمایتی بیشتر امکان عرضه وجود دارد، آنها در محیط هایی که از آنها حمایت می شود یا مدیرانی دارند که به آنها انگیزه بیشتری برای فعالیت و دادن ایده های خلاق می دهد بیشتر ایده می دهند و خلاق تر هستند. با توجه به موارد بالا می توان اینگونه گفت که زمانی می توان بدنبال یک خلاقیت و حل مسئله اساسی در سازمان بود که تمام عوامل بالا پوشش داده شود. زیاد هستند مدیرانی که به شدت پرسنل خودشان را محدود می کنند و محیط کسالت آوری دارند اما از طرف دیگر مدام ناله می کنند که چرا کارکنان ما خلاق نیستند. محققانی که در بالا به آنها اشاره شد، مشخص کردند که عمده دلیل عدم کارایی برنامه های آموزشی خلاقیت، تاکید صرف این برنامه ها بر تفکر خلاق به عنوان یکی از شش منبع موثر در خلاقیت است. همین موضوع را می توانیم در تئوری شش کلاه تفکر ادوارد دبونو نیز ببینیم، ایشان 6 کلاه تفکر و شش سبک تفکری معرفی می کنند که برای حل مسئله می تواند به افراد و سازمان ها کمک کند. این موضوع را هم نباید فراموش کرد که تفکر خلاق و حل مسئله از یکدیگر جدا نیستند و ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند.

 

 

خواندن این موارد پیشنهاد می شود:
Translate »