فلسفه استفاده از هنر مفهومی در دنیای فشن

هنر مفهومی و دنیای فشن ارتباط جدانشدنی پیدا کرده اند. در سالهای اخیر، به طور گسترده ای شاهد اوج گرفتن هرچه بیشتر این ارتباط بوده ایم. دنیای مد امروزی درصدد است حتی خیلی بیشتر از هنر مفهومی و ایده های خلاقانه اش الهام گرفته و آن را به مدگراها عرضه کند.

دنیای مد، نمایش ها و هفته های مد در پایتخت های اصلی فشن جهان ، همچون دنیای پرده نقره ای، هواداران بسیاری دارد. بخشی از سبک زندگی دیجیتالی امروز ما، با دنیای مد و لباس عجین شده است و خواسته یا ناخواسته، زیر هجوم برندها و طرح های مختلف شرقی و غربی هستیم. مقوله مد، صنعتی مهم و جذاب به شمار می رود و یکی از ظرفیت های فرصت آفرین در دنیای تبلیغات و بازاریابی محسوب شده که حتی شرکت هایی که ارتباطی با مقوله مد ندارند (مانند شرکت های خودرو سازی) را نیز برای توسعه برند، با دنیای فشن، پیوند زده است. هفته مد مرسدس بنز که هر ساله برگزار می شود و مشتریان فراوانی را از سراسر دنیا به سمت خود می کشاند، تنها نمونه ای از حضور غول خودروسازی آلمان در دنیای فشن است.
به نظر می رسد همانند بسیاری از حوزه های صنعتی که میان رشته ای شده است، دنیای مد و لباس نیز از این قاعده مستثنی نیست و ما در نیم قرن اخیر، شاهد تحولی شگرف در طراحی، ساخت و تولید همه نوع پوشش ها برای انسان بودیم که تنها، با فلسفه پوشش صرف اعضای بدن، ایجاد نشده است. دنیای فشن تک ، فشن سبز  و فشن پایدار و ده ها زیر شاخه دنیای متفاوت و فریبنده فشن وجود دارد که در محافل آکادمیک، به طور ژرف بر روی مسائل آن مشغول به کار هستند و ما هر از گاهی، تولیدات لابراتورها و مزون های برجسته جهان در عرصه مد و لباس را شاهد هستیم.
طرحی نوین در دنیای مد که تنها قصد پوشش دادن به اعضای بدن انسان را ندارد و به مقولاتی ورای تصور عمومی و سنتی ما به مد، می اندیشد. این نوع تفکر، محصول مد مفهومی  و لباس مفهومی است که در سراسر جهان به عنوان روند جدید دنیای مد با استقبال مانکن ها وهفته های مد روبرو شده است.
داستان مد مفهومی مد مفهومی، مقوله ای جدید در ادبیات دنیای مدگراها به شمار می رود. مد مفهومی، به دنبال مفهوم است و تنها پوشش بخش یا کل اعضای بدن را ملاک عمل خود قرار نمی دهد. مد مفهومی، با فلسفه ای خاص شکل می گیرد و تلاش می کند تا با لباس و مد، سخن و نوع نگاه و حرفی را منتقل و القا کند. برای همین، الزاما لباس هایی که با اصالت مد مفهومی طراحی و تولید می شود، کاربرد عمومی و اجتماعی ندارد. بنابراین، کاربرد مد مفهومی، عمومی سازی پوشش نیست. بلکه عمومی سازی یک جریان فکری و عقیدتی است که با جادوی مد، طراحان و تئوریسین ها به دنبال نهادینه کردن آن در جامعه هستند.
در طرح مد مفهومی، طرح لباس هایی مد نظر است که هدف اصلی آن، پوشش کامل بدن نبوده و تلاش می شود تا نمایش احساسات، صفت ها و اندیشه های انسانی بارور شود. در واقع، لباس های مفهومی، اندام آدمی را به عنوان ابزاری برای انتقال یک نوع طرز تفکر و اندیشه یا صفت درونی او در نظر می گیرند و نه الزاما پوششی برای بخش یا کلی از جسم وی.
این تفاوت اصلی ماهیت و کارکرد مد مفهومی با مد سنتی قرن بیستم و ما قبل است. هنر مفهومی در پی این حقیقت است که از لباس، به عنوان رسانه استفاده کند. به این معنا که کنش هنرمند، فقط پیش نیازی برای نشان دادن ماهیت اثر هنری و ایده او به شمار می رود.
هر گونه جسمیت بخشیدن به مد و لباس، تنها نمودی عینی از یک نتیجه گیری کلی بوده که هنرمند به آن دست یافته است.
همان طور که در ابتدا عنوان شد، در دنیای امروز، بسیاری از طراحان دنیای مد و لباس بر این عقیده هستند که در طراحی های خود، لباس را متاثر از دیگر هنرها و علوم و فنون خلق کنند و امکان پوشیدن لباس را طبق صفت ها، معنویات. احساسات، پدیده های روانی و تصورات ذهنی فراهم کنند.
طبق اعلام دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس وزارت ارشاد، لباس، یکی از قالب های مهم برای انتقال مفاهیم ملی و مذهبی ایرانیان است و به همین خاطر، لباس های مفهومی بعضا با استقبال گسترده مخاطبان و خاص پوش ها مواجه شده است. معاون هنری وزیر ارشاد نیز چندی پیش در مسابقه زنده طراحی لباس پنجمین جشنواره بین المللی مد و لباس فجر گفته بود که فعالیت های مد و لباس کشور، به سمت مفهومی شدن سوق پیدا کند.
سارا مهدیان مدرس طراحی لباس‌های مفهومی قبلا گفته بود که لباس‌های مفهومی می‌توانند یک منبع الهام از عناصر مختلف طبیعی و حتی دغدغه‌های اجتماعی باشند و می‌توان آن‌ها را به عنوان یک اثر هنری و ویترینی قلمداد کرد.
در واقع لباس‌‌های مفهومی با تلفیقی از هنرهای تجسمی و مد و لباس طراحی می‌شوند و در بسیاری از موارد طراحان این دست لباس‌ها در فکر رسیدن به مرز مشترک میان این دو هنر هستند. طراحان لباس مفهومی به هیچ عنوان قصد به انحراف کشاندن مفهوم پوشش را ندارند و تنها با این هدف که وجه جدیدی از لباس را به تصویر بکشند پا به این عرصه می‌گذارند. افزایش قدرت خلاقیت با مد مفهومی واقعیت این است که طراحی لباس مفهومی به تقویت قوه تخیل و ایده‌بخش افراد کمک می‌کند و موجب می‌شود در کار خود موفق‌تر عمل کنند. قرار نیست همه لباس‌های مفهومی کاربردی باشند و هیچ اشکالی ندارد این لباس‌ها برای درخشیدن در پشت ویترین‌ها طراحی نشوند و هیچ اجباری بر کاربردی بودن آن‌ها نیست.
این‌گونه است که می‌توان به لباس‎های کاربردی به عنوان یک اثر هنری نگاه کرد. بنابراین، لباس‌های مفهومی می‌توانند یک منبع الهام از عناصر مختلف طبیعی و حتی دغدغه‌های اجتماعی باشند و می‌توان آن‌ها را به عنوان یک اثر هنری و ویترینی قلمداد کرد.
حتی در بسیاری از کت‌واک‌های جهان، کمپانی‌های مشهور برای طراحی این لباس‌ها هزینه‌های کلان می‌کنند نه به قصد کاربرد، بلکه به منظور درخشش بیشتر در این مراسم خاص و پررنگ کردن وجه هنری برندشان. به نظر می رسد که بیان خلاقانه خصوصیات و نیازهای دنیای زنان در طراحی لباس‌های مفهومی هنرمندان کشورمان بسیار پررنگ است و حتی اگر لباس‌هایی با این مضامین طراحی شد که چندان کاربردی نبودند، می‌شود همچون بسیاری از برندهای خارجی مشابه کاربردی آن را طراحی کرد و در معرض استفاده بانوان قرار داد.