پائولا اسر، گرافیست معروف، برای همین مفهوم از تشبیه جالبی برای توصیف خلاقیت استفاده میکند. در کتاب «چگونه مانند یک گرافیست خوب فکر کنیم؟» اثر دبی میلیام، اسر خلاقیت را به یک «ماشین بختآزمایی» تشبیه میکند: میزان معینی تفکر شهودی وجود دارد که همه چیز را بررسی میکند. همه ما با این واژه کلی و بزرگ مواجه شدهایم ولی واقعا خلاقیت چیست؟
خلاقیت از جمله مفاهیمی است که در طی تاریخش تعاریف بسیاری به خود دیده است اما با این حال، بررسیهای جامعی که بر روی تعریف خلاقیت صورت گرفته است، نقطه مشترک همه آنها این بوده است: خلاقیت شامل تبدیل ایده ، تخیل و رویا هایتان به واقعیت است. همچنین علاوه بر این نقطه مشترک، دو مفهوم تازگی و نو بودن به همراه ارزشمندی و مناسب بودن مدنظر گرفتهاند. در حقیقت میتوان گفت که ترکیب تازگی و ارزش ماحصلی به نام خلاقیت دارد.
وقتی شما خلاق هستید که بتوانید الگوهای پنهان را ببینید، بین پدیدههایی که ظاهرا هیچ ربطی به هم ندارند، ارتباط برقرار کنید یا ایدهای جدیدی را به وجود آوردید. در کل شاید به توان این ادعا کرد که خلاقیت شامل دو فرایند است : تفکرکردن سپس تولید یا خلق کردن. میهای چیکسنت میهای (Mi haly Csikszentmihalyi) روان شناس نامدار و نویسنده کتاب ((خلاقیت: جریان و روانشناسی کشف و اختراع)) تعریفی زیبا و جامع درمورد این لغت داده است. او این گونه خلاقیت را تعریف میکند: خلاقیت سرچشمه اصلی معنای زندگی در ماست و بیشتر پدیدههایی که جالب، مهم و بشری هستند نتیجه خلاقیت است. وقتی که شما درگیر خلاقیت میشوید، احساس میکنید که شما در زندگی الان تان خیلی کاملتر از سایر زمانهای دیگر در زندگیمان هستید. علاوه بر کتاب، میهای چیکسنت میهای در سخنرانی (TED talk) درمورد جریان و فرایند خلاقیت توضیح میدهد که با نام راز خوشبختی شناخته شده است. در این سخنرانی او میگوید که وقتی ما کاملا درگیر پدیدههای جدید و خلاق میشوید مانند نوشتن موسیقی، شما به اینکه بدنتان الان چه حسی دارد یا دیگیر چه مشکلاتی در خانه هستید، توجهی نمیکنید.
خلاقیت از کودکی تا بزرگسال (مرور مختصر) ما انسانها زندگی را با خلاقیت شروع میکنیم اما زمانی که بزرگتر میشویم، فکر میکنیم که خلاقیت مان تمام شدهاست. بهتر است به جمله بالا خوب فکر کنیم. برای مثال هنگامی که ما کودک بودید، داخل کلاس نقاشی به این فکر می کردید که چگونه به ستارهها برسید اما زمانی که بزرگتر میشوید در مورد واقعیتها صحبت میکنیم، راههای مستقیم و باریک را امتحان میکنیم و مالیاتمان را پرداخت میکنیم. افراد خلاق همیشه بیشترین حمایت از جانب محیط را در محل کار ندارند به این دلیل که آنها ممکن است درمورد داشتن تفکر غیرعادی و فقدان دانش آن در نوآوری کسب وکار صحبت کنند. تحقیقات اثبات میکنند که رفتار غیرخلاقانه به مرور زمان یاد گرفته میشود. بر اساس تست خلاقیت جورج لند، بچههای جوان نوابغ خلاقیت هستند و کم شدن خلاقیت با بزرگ شدن آنها مرتبط است.
برخی از معروفترین انواع تعریف خلاقیت:
خلاقیت از جمله مسایلی که درباره ماهیت آن تاکنون بین محققان و روانشناسان توافقی به عمل نیامده است. وجود خلاقیت آن چنان بدیهی است که شاید این بداهت مانع از تعریف مشخص از آن شده است. در زیر برخی از معروف ترین انواع از تعریف خلاقیت ارایه می گردد: 1- خلاقیت داشتن توانایی تفکر به علاوه کشتن ویروس های ذهنی است. 2- خلاقیت چیست؟ دیدن به نوعی دیگر. 3- رهایی از عادت های ذهنی را خلاقیت مینامند. 4- فرایند تغییر، توسعه و تکامل در سازمانبندی حیات ذهنی است. 5- دور شدن از چیزهای واضح و معمولی یا قطع رابطه بر پایه عادت را خلاقیت نامیدهاند. 6- نگاهی متفاوت به پدیدههایی که سایر مردم نیز آنها را مینگرند. 7- آواز خواندن با نتهای خویش را گویند. 8- خلاقیت یعنی اینکه نگاه به چیزهای معمولی و پیشپاافتاده و دیدن چیزهای فوقالعاده و غیرعادی در آنها. 9- خلاقیت چیست؟ یعنی دیدن چیزی که وجود. 10- خلاقیت یعنی استعداد ابتکار و خلق کردن که به صورت بالقوه در هر فردی و در هر سنی وجود دارد و با محیط اجتماعی و فرهنگی در رابطه تنگاتنگی دارد.
